Oude Bildtzijl

Het archeologisch steunpunt in Oude Bildtzijl vertelt over de ontstaansgeschiedenis van Het Bildt: een ingepolderd landschap aan de waddenkust, dat zich uitstrekt tot vlak boven Leeuwarden. Het Bildt is een uniek stukje Friesland. Voor het ontstaan ervan moeten we terug naar de vroege en volle middeleeuwen, toen een voormalige zeearm, die we kennen onder de naam Middelzee, de scheiding tussen Oostergo en Westergo markeerde.

De Middelzee ontwikkelde zich vanaf ca. 300 na Christus geleidelijk als gevolg van de steeds hogere obslibbing van kwelderwallen langs de kust, waardoor het zeewater krachtiger het land begon binnen te dringen op een specifieke plek, waar het veenstroompje de Boorne uitmondde in de zee. Door inklinking en erosie van het veenlandschap als gevolg van de eerste veenontginningen in de Romeinse tijd, kreeg de Boorne bovendien nog meer ruimte om zich te verbreden. (Bron: Gerrets, pag. 31)

Pas in de volle middeleeuwen, vanaf ca. 800 na Christus bereikte de invloed van de zee haar hoogtepunt: De Middelzee maakte contact met de Marne, een ander getijdenbekken, dat zich vanuit het westen tot het huidige Bolsward uitstrekte. Westergo was in deze periode een eiland.

Rond het jaar 1000 begon de Middelzee geleidelijk dicht te slibben en is het gebied rond de Middelzee bedijkt. Stukken die al hoog waren opgeslibd werden om de beurt ingepolderd door telkens nieuwe (dwars-)dijken aan te leggen. Het meest noordelijke en ook breedste deel van de Middelzee is als laatste ingepolderd. Onder het bewind van de Hertog Albrecht van Saksen ontstond hier een geheel nieuw gebied tussen Westergo en Oostergo: Het Bildt (het opgeslibde). De belangrijkste dijken, de Oude- en de Nieuwe Bildtdijk, zijn onder leiding van edelen aangelegd door arbeiders afkomstig uit Holland. Deze mensen hebben zich vervolgens gevestigd in het gebied. Het Bildt heeft een uniek karakter door het rechthoekige (water)wegen- en kavelpatroon, de karakteristieke boerderijen en vele arbeiderswoningen die zich in een lint uitstrekken langs de Oude- en Nieuwe Bildtdijk.

In het archeologisch steunpunt is meer te zien over de geschiedenis van dit gebied en het noordelijk gelegen kwelderlandschap. Ook is het steunpunt actief in het samenwerkingsverband Terpenland en worden er regelmatig leuke activiteiten voor jong en oud georganiseerd. Het steunpunt is gevestigd in het streekmuseum Aerden Plaats, waar kunst, archeologie en landschap op verassende wijze beleefd kunnen worden.